Polodowcowy krajobraz
Uroda Suwalskiego Parku Krajobrazowego, którą natura obdarzyła ten skrawek ziemi, słynie z niepowtarzalnych form rzeźby terenu ukształtowanych przez ostatnie zlodowacenie skandynawskie, które wycofało się z tego obszaru około 12–14 tysięcy lat temu.
To właśnie w Suwalskim Parku Krajobrazowym znajdują się przykłady najpiękniejszych moren, kemówczy ozów, oddzielonych od siebie głębokimi dolinami rzecznymi i licznymi jeziorami, pośród których króluje najgłębsze polskie jezioro Hańcza. Miąższość osadów lodowcowych na omawianym terenie dochodzi do 280 m. Najwyższe wzniesienie osiąga 275 m n.p.m., a najniższym punktem w Parku jest jezioro Postawelek (146 m n.p.m.). Tak duże zróżnicowanie wysokości względnych jest rzadko spotykane w Polsce północnej.
Mozaikę unikalnych i dobrze zachowanych form geomorfologicznych urozmaica bogata sieć hydrologiczna. Jeszcze długo po ustąpieniu lodowca na terenie dzisiejszego Parku, w rozległym zagłębieniu Szeszupy, zalegały bryły martwego lodu. Po wytopieniu utworzyły one malownicze kompleksy jezior kleszczowieckich i szurpilskich, jezioro Jaczno i Kamenduł, a także jeziora przez które przepływa rzeka Szeszupa. Większość pośród 26 jezior na terenie Parku to jeziora wytopiskowe, jedynie jezioro Hańcza ma typowo rynnowy charakter.
Osobliwą polodowcową pamiątką są głazowiska i okazałe pojedyncze głazy przytransportowane tu z lądolodem aż z Gór Skandynawskich i dna Morza Bałtyckiego. Najpiękniejsze ich zgrupowania, objęte ochroną rezerwatową, można obejrzeć w Bachanowie nad Czarną Hańczą, Łopuchowie i Rutce.